[Bật mí] Pha lê Tiệp đã được ra đời như thế nào?

Có thể bạn chưa biết, Pha lê Cộng Hòa Séc được sản xuất ở các vùng Bohemia và Silesia, nay là một phần lãnh thổ của Tiệp Khắc. Kĩ thuật chế tác pha lê ở nơi đây đã có từ lâu đời và được cả thế giới công nhận cả về chất lượng lẫn vẻ đẹp bên ngoài, từ thiết kế đến độ tinh khiết.

Pha lê Tiệp có đặc điểm gì nổi bật?

Việc sản xuất pha lê Tiệp được cắt bằng tay thường là một trong những truyền thống lâu đời nhất trong ngành công nghiệp này. Tại Séc, thủy tinh và pha lê đã được sản xuất ở Bohemia trong hơn 800 năm qua.

Pha lê Tiệp
Pha lê Tiệp

Kỹ năng của các nghệ nhân phối hợp với sự khéo léo trong từng thao tác đã tận dụng được tối đa sự khúc xạ ánh sáng tuyệt đẹp. Sự có tiếng của pha lê Tiệp không những được tạo nên từ truyền thống được tích lũy qua nhiều thế kỷ, mà còn được đánh giá về kỹ năng, kinh nghiệm; chất lượng thợ trong nghề và nguy cơ chế tác một sản phẩm hấp dẫn, trang nhã qua những kĩ thuật không giống nhau.

Mặc dù hiện tại, với khoa học và công nghệ hiện đại, có thể nâng cao chất lượng pha lê hơn, nhưng về cơ bản, vẫn phải dựa vào những kĩ thuật thủ công có từ lâu đời. Bằng cách dùng kĩ thuật thổi thủy tinh để tạo nên một sản phẩm thô, sau đó hoàn thiện và trang trí bằng các giải pháp khác nhau, kết hợp với kĩ thuật của người thợ thủ công tạo nên một sản phẩm mang giá trị nghệ thuật cao.

Pha lê Tiệp ra đời như thế nào?

Là một dạng biến thể khác của thủy tinh, pha lê gồm silicat kali trộn thêm một lượng oxit bari khi được sản xuất.

Các sản phẩm thủy tinh lâu đời nhất đến từ Ai Cập cổ đại, với công nghệ chế tạo thủy tinh đầu tiên là guồng quay sợi thủy tinh được làm từ đất sét. Và thủy tinh thổi cổ nhất được cho là được chế tác từ Fenicia và Hy Lạp cổ đại. Mặc dù những tinh thể thủy tinh Ai Cập đầu tiên được chế tạo từ những vật liệu không hoàn hảo nhưng đã khá trong. Vào thế kỷ thứ 3 và thứ 2 TCN, tri thức tạo ra thủy tinh được lan rộng khắp Địa Trung Hài, với các sản phẩm tiêu biểu được sản xuất trong thời cổ đại là bình hoa, chai, ly giản đơn.

Pha lê Tiệp có lịch sử rất lâu đời

Phát hiện ra những cổ vật thủy tinh lâu đời nhất như vòng tay, hạt ở Cộng Hòa Séc có xuất xứ từ các vùng Celtic, từ khoảng thế kỷ thứ 3 Trước công nguyên. Nhiều tài liệu lịch sử chỉ nhắc đến kỹ thuật chế tạo thủy tinh và pha lê ở Cộng Hòa Séc từ thế kỷ thứ 12, 13.

Một trong những nhân tố quyết định đến sự đi lên của lĩnh vực sản xuất pha lê chính là truyền thống tiếp nối từ đời này sang đời khác ở các gia đình người Tiệp, và ảnh hưởng mạnh mẽ đến công nghệ chế tác pha lê ở các nước Trung Âu. Nung nóng chảy thủy tinh là bí mật được truyền từ người cha sang người con và khiến thủy tinh Cộng Hòa Séc trở nên nổi tiếng.

Đóng góp lớn nhất của các nhà máy sản xuất thủy tinh, pha lê Tiệp là sự nung chảy thủy tinh với màu xanh cobalt của gia đình Schurer ở Bắc Bohemia vào thế kỷ XVI, xem thêm ra pha lê tại Muller Glassworks ở vùng Šumava và tham khảo ra công nghệ tráng men và thủy tinh Hyalite của Ngài B. Egermann vào nửa đầu thế kỷ 19.

Đặc trưng của sản xuất thủy tinh, pha lê Tiệp trong vài thế kỷ tới đều bị tác động bởi yếu tố Gothic. Công nghệ chế tác thủy tinh Gothic đã được hoàn thiện qua các thời đại, mặc dù truyền thống cũ vẫn được tiếp tục và làm mới theo thời gian. Với phương pháp này, một style nghệ thuật mới đã phát triển, trong nền văn học của Cộng Hòa Séc được gọi là “Thủy tinh Tiệp”.

Thủy tinh Gothic của Tiệp được làm từ khối thủy tinh lục được coi là “Forest Glass”. Trái ngược với thủy tinh của Đức có màu xanh đậm, thì thủy tinh Tiệp lại có sắc xanh lục nhạt, gần giống với màu sắc của pha lê vào những năm sau này. Vào thời điểm đó, loại thủy tinh này rất phổ biến và lượng thủy tinh khổng lồ được xuất khẩu vào thế kỷ 14 không chỉ ở Đức mà còn cả ở Pháp và Flanders.

Thủy tinh Tiệp được đặc trưng bởi các rãnh mảnh và các chén tròn được trang trí bởi các sợi xoắn ốc khắc trên kính. Những kỹ thuật trang trí này được phát minh ở vùng Cận Đông và lan sang Trung Âu vào thế kỷ thứ 13 nhờ Thập tự chinh. Những xưởng sản xuất của Tiệp đã chấp nhận kĩ thuật này tuy nhiên vẫn được tùy biến theo cách trang trí đặc trưng của Tiệp.

Trong thời kỳ Phục Hưng, khoảng giữa thế kỷ 16 ở Tiệp Khắc, tráng men theo phong cách Venice Khi bắt đầu xuất hiện. Kỹ thuật này đã tranh thủ bị các nhà sản xuất thủy tinh đổi mới để hòa hợp hơn, tạo nên cảm tưởng mạnh mẽ, ngược lại với sự tinh tế, mỏng manh từ thủy tinh Venice.

Kỷ nguyên của Hoàng đế Rudolf đã chi phối rất lớn đến nghệ thuật Tiệp Khắc. Vào cuối thế kỷ XVI và đầu thế kỷ XVII, phong trào khắc thủy tinh Bắt đầu xuất hiện, được tiên phong bởi Casper Lehmann, mới đầu chỉ là một thợ cắt kim cương thủ công. Ông là người trước tiên tạo ra những chiếc cốc được trang trí bằng các bản khắc đa dạng. Kỹ thuật này đã quyết định nên style Baroque của Tiệp sau này.

Sau chiến tranh 30 năm, thủy tinh không màu dần dần Khi bắt đầu được coi là pha lê. Pha lê Tiệp đã trở thành một sản phẩm đặc trưng với phong cách Baroque và trở nên cực kỳ có tiếng. Tiệp bỗng trở thành người sản xuất pha lê lớn nhất thế giới. Vào thời điểm này, nhiều công sở xuất khẩu thủy tinh mới đã được sáng lập và liên kết với nhiều cảng quan trọng, không chỉ ở Châu Âu mà còn ở cả Châu Á và Nam Mỹ.

Nửa sau của thế kỷ 18, việc sản xuất thủy tinh Baroque dần dần giảm sút, các nhà xưởng buôn bán ế ẩm. Ở một vài vùng, sản xuất thủy tinh tráng men dần quay trở lại, thường dành cho người giàu và bình dân. Cuộc khủng hoảng đạt đỉnh điểm diễn ra vào thời chiến tranh Napoleon. Từ năm 1860 đến năm 1869, nhờ sản xuất ly sữa (opaline glass) đã làm cho thủy tinh Tiệp nổi tiếng thế giới.

Phân biệt pha lê một cách dễ dàng nhất

Phân biệt pha lê và thủy tinh ko phải việc khó, ta có thể dùng mắt và những xúc giác của cơ thể để nhận biết được những đặc điểm:

Pha lê thường nặng hơn hẳn so với thủy tinh, cầm viên pha lê trên tay ta sẽ có cảm tưởng rất nặng tay.

Độ tán sắc ánh sáng: thủy tinh không màu tuy nhiên vẫn có phần hơi mờ đục, còn pha lê lại rất thuần khiết, để dưới ánh đèn hay ánh mắt trời sẽ chiết quang tạo nên ánh sáng sắc sảo như cầu vồng 7 màu.

Chỉ bằng cú gõ nhẹ vào thành sản phẩm pha lê, bạn sẽ thấy tiếng ngân vang dài, xa và rất thanh do độ cứng và dạng tinh thể của nó.

Có thể bạn chưa biết, Pha lê Cộng Hòa Séc được sản xuất ở các vùng Bohemia và Silesia, nay là một phần lãnh thổ của Tiệp Khắc. Kĩ thuật chế tác pha lê ở nơi đây đã có từ lâu đời và được cả thế giới công nhận cả về chất lượng lẫn vẻ đẹp bên ngoài, từ thiết kế đến độ tinh khiết.

Nhãn: ,
[blogger]

Biểu mẫu liên hệ

Tên

Email *

Thông báo *

Được tạo bởi Blogger.